Áp lực gia tăng, Trump hoãn quyết định về trạng thái Jerusalem

ổng thống Trump hoãn ra quyết định về trạng thái của Jerusalem, sau khi nhiều quốc gia cảnh báo Mỹ sẽ gây bất ổn diện rộng nếu lựa chọn sai.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

"Tổng thống đã nêu rõ vấn đề này ngay từ đầu. Đó không phải là nếu, mà là khi nào", AFP dẫn lời Hogan Gidley, người phát ngôn Nhà Trắng, nói ngày 4/12. Một quyết định sẽ được đưa ra "trong vài ngày tới".

Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp phải quyết định có ký một lệnh từ bỏ hay không. Lệnh này ngăn chuyển đại sứ quán Mỹ tại Tev Aviv, Israel, về Jerusalem trong 6 tháng.

Quốc hội Mỹ năm 1995 thông qua Đạo luật Đại sứ quán Jerusalem, coi Jerusalem là thủ đô Israel, cho rằng đại sứ quán Mỹ cần chuyển về thành phố này. Tuy nhiên, lệnh từ bỏ trong đạo luật cho phép tổng thống Mỹ hoãn thi hành với lý do "an ninh quốc gia". Lệnh từ bỏ liên tục được kích hoạt dưới thời Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama.

Reuters dẫn lời các quan chức cấp cao Mỹ nói ông Trump dự kiến ra sắc lệnh hoãn tạm thời, lần thứ hai kể từ khi nhậm chức hồi tháng 1.

Ông Trump cũng có thể đơn phương công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel trong bài phát biểu ngày 6/12, động thái đi ngược chính sách của Mỹ suốt nhiều năm nay, châm ngòi căng thẳng Trung Đông. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ hiện chưa có quyết định cuối cùng, theo nhóm quan chức trên.

Trạng thái của Jerusalem là một trong những vấn đề phức tạp nhất trong cuộc xung đột kéo dài giữa Palestine và Israel.

Trạng thái hiện tại của Jerusalem. Đồ họa: BBC.

Jerusalem là nơi có nhiều khu vực linh thiêng của Do Thái giáo, Hồi giáo và Cơ Đốc giáo, đặc biệt là ở khu vực Đông Jerusalem. Israel chiếm khu vực trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967, coi toàn bộ Jerusalem là thủ đô không bị chia cắt. Phía Palestine cho rằng Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai.

Nhiều lãnh đạo trên thế giới đã lên tiếng cảnh báo Mỹ không nên thay đổi chính sách vốn đã kéo dài nhiều chục năm của họ.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 4/12 khẳng định trạng thái của Jerusalem phải được quyết định "trong khuôn khổ các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine".

"Nếu trạng thái của Israel bị thay đổi và có thêm một bước đi khác... đó là thảm họa lớn", Phó thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Bekir Bozdag cảnh báo. "Điều đó sẽ phá hủy hoàn toàn tiến trình hòa bình mỏng manh tại khu vực và dẫn đến những cuộc xung đột, tranh chấp, bất ổn mới".

Liên đoàn Arab thông báo đang theo dõi sát sao tình hình. Lãnh đạo liên đoàn Abul Gheit cho rằng coi Jerusalem là thủ đô Israel tạo ra mối đe dọa đến "ổn định ở khu vực Trung Đông cũng như toàn thế giới".

Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi cũng cảnh báo mọi thay đổi trạng thái Jerusalem sẽ "có hậu quả nghiêm trọng" trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Rex Tillerson ngày 3/12.

Mahmoud Habash, cố vấn của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, ngày 2/12 nói Mỹ quyết định sai lầm có thể "hủy diệt hoàn toàn tiến trình hòa bình". "Thế giới sẽ phải trả giá" cho bất kỳ thay đổi nào trong trạng thái Jerusalem.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Lieberman kêu gọi Tổng thống Trump hãy biết nắm lấy "cơ hội lịch sử".

"Tổng thống sẽ có quyết định của ông ấy", phái viên hòa bình Trung Đông Jared Kushner, con rể ông Trump, nói.

Như Tâm